Drzewa, zarówno w lesie, jak i w mieście, pełnią istotną rolę w cyklu hydrologicznym, zmniejszając ryzyko powodzi. Retencja szaty roślinnej jest w stanie skutecznie wspomóc nie tylko retencję glebową, ale również gruntową. Wynika to z faktu, że różnorodna roślinność jednocześnie pobiera i magazynuje wilgoć, aktywnie biorąc udział w procesie infiltracji. Ponadto, odpowiada w dużym stopniu za uniknięcie erozji gleby, spowalniając odpływ powierzchniowy.
Ekologiczna funkcja lasu
Retencja wody opadowej – za pomocą właściwości gleby leśnej – wpływa korzystnie na jej odpływ. Duża w tym zasługa wierzchniej warstwy, która jest zabezpieczona przez runo, ściółkę, podszyt oraz przede wszystkim korony drzew. Pozwala to na wsiąkanie większości wody opadowej w glebę i późniejszy bardzo powolny odpływ. Dzięki obecności bardzo chłonnych gleb organicznych woda opadowa jeszcze przez pewien czas znajduje się „pod opieką” roślinności leśnej, w szczególności drzew.
Lasy odpowiadają za naturalną regulację stosunków wodnych, działając na ogromnych obszarach ograniczają zagrożenie powodziowe. Tym samym mają duży wpływ na uprawny rolne, a nawet wodne zaopatrzenie miast, osiedli czy obiektów przemysłowych.
Naturalny zbiornik retencyjny
Lasy, podobnie jak torfowiska czy gleba, pełnią funkcję naturalnych zbiorników retencyjnych, skutecznie chroniąc przed powodziami, które przynoszą ogromne straty. Dlatego tak ważne jest, by dbać o roślinność, która jest w stanie gromadzić i zatrzymywać wodę. W przypadku suszy las oddaje zgromadzoną wodę, samoczynnie się odradzając. Jednocześnie jest odpowiedzialny za rzeki, gwarantując przepływ biologiczny. W efekcie możliwe jest uzyskanie wody do celów przemysłowych i spożywczych.
Fot. by Pixabay
Naturalne zbiorniki retencyjne są utrzymywane przez pracowników Lasów Państwowych, którzy dodatkowo decydują się na wzmocnienie retencji, rekonstruując istniejące naturalne możliwości retencyjne. Jest to konieczne, aby nie doszło do zbyt szybkich odpływów wód opadowych. Dotyczy to szczególnie lasów górskich, bowiem ich naturalne właściwości retencyjne pozwalają na regulowanie zasobów wodnych w zlewniach rzek. Dlatego nie można dopuszczać do wylesienia tych terenów, a tym samym do erozji gleby czy suszy glebowej.
Dbajmy o zieleń w mieście!
Pomijając oczywiste względy estetyczne, drzewa pełnią bardzo praktyczne funkcje – obniżają temperaturę, tworzą chłodne, zacienione miejsca dla ochrony przed słońcem, jak również pochłaniają wiele zanieczyszczeń, takich jak NO, PM, SO2, O3 oraz gazy cieplarniane, w tym CO2. Liście drzew działają jak filtry: w procesie wymiany gazowej wchłaniają powietrze razem z pyłami i związkami chemicznymi i robią to niezwykle skutecznie: zapylenie w przestrzeni miejskiej może zmniejszyć się nawet o 75%! Drzewa wytwarzają niezbędny do życia tlen i biorą udział w redukcji gazów cieplarnianych.
Jednak najważniejsze, i zarazem najtrudniejsze, zadanie dotyczy zatrzymywania wody, zwiększania retencji i zapobiegania przesuszania gleby. Jeśli nie będziemy dbali o system odprowadzania wody, to grozi nam niewydolność kanalizacji oraz okresowe podtopienia. W warunkach miejskich każda roślinność wpływa korzystnie na zjawiska retencyjne. Niestety na skutek przyspieszonych spływów powierzchniowych i obniżenia zwierciadła wód podziemnych utrzymanie zieleni i parków w mieście staje się coraz trudniejsze i bardziej kosztowne. Brak jakichkolwiek działań prowadzi do wyschnięcia drzew i sukcesywnej likwidacji obszarów zielonych w miastach na skutek wspomnianych zjawisk oraz urbanizacji. Drzewa są wycinane, a na ich miejscu powstają kolejne centra handlowe czy supermarkety, co bez zapewnienia retencji jest przykładem antropopresji, czyli negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne.
Istotnym elementem dla utrzymania zieleni w miastach może być wykorzystanie zgromadzonych w zbiornikach wielofunkcyjnych wód opadowych i roztopowych dla alimentacji terenów zielonych, realizowane w cykliczny „inteligentny sposób”. Miasto powinno być jak gąbka – naturalnie chłonąć wodę opadową w momencie jej pojawienia się i oddawać ją później do różnych celów z pożytkiem dla zieleni i ludzi.
Jednym z takich inteligentnych rozwiązań są zbiorniki retencyjne HYDROZONE, które świetnie sprawdzą się w ścisłej zabudowie miejskiej dzięki zwartej, modułowej budowie. Zastosowanie układów podczyszczających daje szerokie możliwości nie tylko retencjonowania, ale również wykorzystania gromadzonej wody. Ma to znaczący wpływ dla powstrzymania zjawiska wysychania miast tj. dla zmniejszenia odpływu wód powierzchniowych w celu ochrony i odbudowy zasobów wodnych.
Jeżeli to zagadnienie jest dla Ciebie interesujące i chcesz dowiedzieć się więcej, zachęcamy do naszych artykułów blogowych:
- Gromadź i wykorzystaj… wodę deszczową – jak to się robi na świecie?
- Hydrofun – połączenie zabawy z nauką o wodzie
- Dlaczego warto korzystać z wody deszczowej?