Monitoring i zdalna obsługa urządzeń infrastruktury deszczowej to znaczące ułatwienie dla właścicieli i operatorów systemów wodno-kanalizacyjnych. Na takie rozwiązania coraz częściej decydują się samorządy, widząc w nich szansę na zwiększenie efektywności i optymalizację zarządzania wodą w miastach. Najnowszym, a zarazem pierwszym w Polsce przykładem zarządzania całą powierzchnią zlewni jest miasto Rzeszów. We współpracy z Ecol-Unicon wdrożył system inteligentnie sterowanej retencji zbiornikowej dla budowanej kanalizacji deszczowej w zlewni osiedla Budziwój o powierzchni 6,3 km2.
Jakie były założenia dla systemu sterowania retencją w Rzeszowie?
Instalacja inteligentnego systemu zarządzania wodą deszczową w Rzeszowie była zorientowana wokół problemu retencji. Chcąc podnieść efektywność tego obszaru, władze miasta zdecydowały się wdrożyć system Bumerang Smart, którego zadaniem jest zmaksymalizowanie objętości zatrzymywanej wody opadowej w zbiornikach retencyjnych i kolektorach deszczowych (liczonej na podstawie bieżących prognoz pogody oraz danych z deszczomierza) a także stały pomiar poziomu wody i jej jakości. Bumerang Smart będzie także monitorować poziom zanieczyszczeń w separatorze oraz sygnalizować konieczność podjęcia działań eksploatacyjnych.
Efektywną pracę systemu Bumerang Smart dla 6 zespołów zbiorników retencyjnych mają zapewnić zainstalowane zastawki z napędem elektrycznym i radarowym pomiarem wody oraz 2 zasuwy z napędami elektrycznymi. Rozwiązanie jest wyposażone w czujniki pomiaru poziomu wody w zbiornikach, pompę zasilającą hydrant i zaawansowane czujniki jakości wody.
Inteligentne sterowanie będzie możliwe między innymi dzięki aktualnym danym odczytywanym z lokalnej stacji meteorologicznej oraz specjalizowanym, cyfrowym prognozom pogody, które system przetworzy i na podstawie wyników analizy wywoła określone działania zastawek i zasuw. Dzięki temu woda w zbiornikach retencyjnych będzie dostępna przez większość czasu w ciągu roku, przy zapewnieniu prawidłowej pracy kanalizacji deszczowej całej zlewni i spełnieniu jej podstawowych funkcji tj. bezpiecznego odprowadzania wody opadowej. Wszystkie dane, statusy i stany urządzeń będą udostępnione eksploatatorom systemu z poziomu przeglądarki internetowej.
Eksploatatorzy będą mieli również możliwość zdalnego sterowania elementami infrastruktury.
System sterowania retencją oczami władz miasta Rzeszowa
O korzyści z instalacji systemu i dalsze plany związane z retencją wody w mieście zapytaliśmy Zastępcę Prezydenta Rzeszowa, Marka Ustrobińskiego, który wskazał wartość wdrożenia Bumerang Smart w przestrzeni miejskiej i potencjalne dalsze kroki nas drodze do ekologicznej i ekonomicznej gospodarki wodnej w samorządach.
Rozmowa z Zastępcą Prezydenta Rzeszowa na temat zmian w gospodarce wodnej
Jakie widzi Pan korzyści z wdrożenia Systemu Inteligentnie Sterowanej Retencji Zbiornikowej dla budowy kanalizacji deszczowej na os. Budziwój w Rzeszowie?
M.U.: „Korzyści z wdrożenia retencji są oczywiste. Woda deszczowa, która dotychczas była niewykorzystana, obecnie znajduje zastosowanie, co niesie za sobą benefity tak ekonomiczne, jak i proekologiczne. System retencji chroni także całą zlewnię przed powodziami i umożliwia optymalne gospodarowanie wodą deszczową – dzięki monitorowaniu jakości wody i jej zdatności do wykorzystania.”
Czy planowany jest dalszy rozwój systemu sterowania retencją w mieście?
M.U.: „Warto zaznaczyć, że jako samorządy mamy bieżący, niemal bezpośredni kontakt z mieszkańcami, dzięki czemu szybko możemy zauważyć ich bolączki. Widząc duże trudności związane z segregacją odpadów, wynikające m.in. z niewystarczającego uzmysłowienia problemu, jaki ona adresuje, postanowiliśmy jak najwcześniej rozpocząć pracę nad właściwym rozwiązaniem kwestii zagospodarowania wody deszczowej. Inwestycja, jaką realizujemy wraz z Ecol-Unicon, jest zatem pierwszym etapem przedsięwzięcia, które ma na celu nie tylko usprawnić efektywność zarządzania wodą opadową w mieście, ale także wspomóc proces edukowania mieszkańców w kwestiach związanych z retencją i gospodarowaniem wodą. Finalnym krokiem będzie zbudowanie dużego systemu retencji deszczówki w Rzeszowie, która będzie wykorzystywana do celów użytkowych.
Wdrożenie systemu Bumerang Smart wraz z Ecol-Unicon na osiedlu Budziwój jest, jak zaznaczyłem, pierwszym krokiem. W kolejnych etapach chcemy objąć nim cały Rzeszów – kolejne przedsięwzięcia z obszaru gospodarki wodnej także zostaną wyposażone w inteligentną retencję. Mając wzorce w postaci inwestycji na os. Budziwój, jak i miejskiego systemu instalacji fotowoltaicznych, planujemy zbudowanie efektywnego i proekologicznego rozwiązania, z którego korzyści będą czerpać wszyscy mieszkańcy miasta”.
Rzeszów intensywnie współpracuje z Ecol-Unicon
W ramach projektu wdrożony został monitoring jakościowy retencjonowanych wód opadowych – na czym on polega i dlaczego jest to istotne?
M.U.: „To inwestycja o charakterze nie tylko ekologicznym, ale także ekonomicznym – koszty uzdatniania wody rosną z roku na rok, podczas gdy optymalnie i racjonalnie gospodarowana deszczówka może przyczynić się do ich znaczącego obniżenia.
Rozwiązanie zaproponowane przez Ecol-Unicon są w pełni zautomatyzowane, co pozwala ograniczyć rolę człowieka do nadzoru i zarzadzania inwestycją. Co więcej, w przypadku jakichkolwiek ludzkich błędów system Bumerang i tak zadziała i rozwiąże bieżące problemy. To niezwykle cenna wartość i kierunek rozwoju dla całego obszaru wodno-kanalizacyjnego w Rzeszowie”.
Bumerang Smart oczami Prezesa Ecol-Unicon, Wojciecha Falkowskiego
O opinię na temat systemu i cele, jakie są związane z jego funkcjonowaniem, zapytaliśmy również Wojciecha Falkowskiego, prezesa Ecol-Unicon.
Jaki był zakres prac realizowanych przez Ecol-Unicon w Rzeszowie?
W.F.: „Warto zauważyć, że w przypadku realizacji w Rzeszowie dużym wyzwaniem był czas realizacji projektu. Zaczynaliśmy przedsięwzięcie od modelowania hydraulicznego i tworzenia pełnej dokumentacji projektowej Było to problematyczne zwłaszcza w okresie pandemii i lockdownu. Należy zaznaczyć, że system Bumerang Smart jest częścią modernizacji całego systemu kanalizacyjnego w Rzeszowie, który obejmuję zlewnię o pow. ok. 6,3 km2. W kolejnym kroku zmierzyliśmy się z instalacją zastawek z napędami elektrycznymi i skomunikowaniem lokalnych układów sterowania z systemem Bumerang Smart. Następnie podłączyliśmy aktualne dane ze stacji opadowych i internetowej prognozy pogody. Zintegrowanie tych wszystkich systemów z naszym oprogramowaniem Bumerang Smart w ciągu kilku miesięcy było największym wyzwaniem. Jestem dumny z naszych inżynierów, że w tak krótkim czasie udało się zrealizować tak skomplikowany i ambitny projekt, szczególnie , że to pierwszy, tak kompleksowy, projekt zarządzania realizowany w Polsce”.
Jakie są korzyści wdrożenia systemu Bumerang Smart?
W.F.: „Największą zaletą systemu Bumerang Smart jest to, że w pewnym stopniu „wymusza” on prawidłową eksploatację sieci deszczowej. Przypomina, kiedy możemy wykorzystać zebraną wodę, a kiedy powinniśmy opróżnić zbiornik retencyjny. To kluczowe dla efektywnego i bezproblemowego zarządzania wodą deszczową w mieście.
Co więcej, w ramach instalacji w Rzeszowie, system Bumerang Smart został wyposażony w czujniki pomiaru jakości wody. Pozwala to wykorzystać ponownie zebraną wodę, np. do podlewania roślin, bez obaw o potencjalne zanieczyszczenia. W przypadku wykazania niskiej jakości wody jest ona bowiem spuszczana do kanalizacji”.
Kluczowym elementem działań w Rzeszowie jest implementacja systemu Bumerang Smart
Czy inteligentne systemy zarządzania retencją to przyszłość czy konieczna teraźniejszość dla miast?
W.F.: „Wierzę, że wdrożony system przyniesie mnóstwo korzyści zarówno Rzeszowowi, jak i okolicznym miastom – jestem pewien, że władze stolicy Podkarpacia wciąż będą tak gościnne, i umożliwią włodarzom innych miejscowości pełne zapoznanie się z działaniem inteligentnego systemu retencji zbiornikowej na osiedlu Budziwój. Może – zainspiruje to innych do wdrożenia podobnych rozwiązań we własnych systemach deszczowych czy też wodno-kanalizacyjnych. Inteligentne systemy z obszaru zarządzania retencją to bowiem niewątpliwie przyszłość gospodarki wodnej w miastach i co bardzo ważne efektywne działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu.”