Specustawa odrzańska została wprowadzona m.in. po to, by uniknąć w przyszłości katastrofy ekologicznej, do jakiej doszło w 2022 r. Ustawa o rewitalizacji rzeki Odry przyniosła jednak także kilka korzystnych zmian dla zarządzających przelewami burzowymi. Nie jest ona jednak remedium na wszystkie problemy. Co można zrobić, by spełnić założenia nowej ustawy, a także zmienionej dyrektywy unijnej? Poznaj rozwiązania Ecol-Unicon, dzięki którym ograniczysz liczbę zrzutów burzowych.
Jakie problemy najczęściej towarzyszą zarządzaniu wodami opadowymi?
Zarządzanie przelewami burzowymi bywa problematyczne w przypadku intensywnego deszczu, gdy do kanalizacji trafia duża ilość wód opadowych naraz. Coraz większym problemem są także zanieczyszczenia stałe, np. resztki środków higienicznych.
Czy przepisy polskiego prawa pomagają sobie z tym radzić? Niestety nie do końca są one dostosowane do warunków klimatycznych. Kontrowersyjne jest przede wszystkim określenie maksymalnej liczby zrzutów burzowych – wynosi ona zaledwie 10 na cały rok. W przypadku częstych i intensywnych opadów deszczu łatwo przekroczyć tę liczbę.
Przepisy nie precyzują także, jak liczyć pojedynczy zrzut burzowy. Czy w sytuacji, gdy podczas jednego zdarzenia deszczowego przelew uruchomił się 6-krotnie, będziemy mieli do czynienia z 6 zrzutami? Zwróciliśmy się do ministerstwa z tym pytaniem i uzyskaliśmy odpowiedź twierdzącą. To oznacza, że już kilka incydentów deszczowych wystarczy, by wyczerpać limit zrzutów.
Co znajduje się w specustawie odrzańskiej i jaki jest jej wpływ na gospodarkę wodną?
Ustawa o rewitalizacji rzeki Odry, tzw. specustawa odrzańska, to akt prawny, który powstał w reakcji na katastrofę ekologiczną latem 2022 r. Najważniejszym założeniem tego aktu prawnego była poprawa stanu rzeki poprzez budowę lub modernizację oczyszczalni ścieków i rozbudowywanie sieci kanalizacyjnych. Realizacja tych inwestycji ma być łatwiejsza dzięki przyspieszeniu wydawania decyzji i zmniejszeniu obciążeń administracyjnych.
Zmiany, które przyniosła specustawa odrzańska, dotyczą nie tylko rewitalizacji Odry. Nowe przepisy mają także znaczenie dla funkcjonowania całego systemu kanalizacyjnego – w tym przelewów burzowych.
Najważniejsze zapisy to:
- określenie średniej liczby zrzutów z poszczególnych przelewów burzowych w operacie, na podstawie którego wydaje się pozwolenie wodnoprawne;
- wprowadzenie opłaty zmiennej za odprowadzenie ścieków do wód – za każdy przelew należy zapłacić 10% tej opłaty;
- opłata stała za zrzuty burzowe będzie naliczana nie za wszystkie dni w roku, ale za liczbę dni wskazaną w pozwoleniu wodnoprawnym – jest to korzystna zmiana dla zarządzających przelewami burzowymi;
- obowiązek prowadzenia ewidencji każdego zrzutu z przelewów burzowych w kanalizacji ogólnospławnej – tu wskazane jest opomiarowanie przelewów burzowych;
- kary za wprowadzenie ścieków do wód bez pozwolenia – wysokość kary będzie wynosiła 500% opłaty zmiennej.
Zmiany w unijnej dyrektywie ściekowej
O specustawie odrzańskiej było głośno w ostatnich miesiącach. Znacznie mniej mówiło się o innej ważnej zmianie – nowelizacji tzw. dyrektywy ściekowej.
Nowelizacja dotyczy Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich (obecnie Unia Europejska) z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Polska, jako kraj członkowski UE, jest zobowiązana do dostosowania przepisów do tego, co zawiera ten dokument.
Później, 16.10.2023 zostały zatwierdzone ważne zmiany w dyrektywie. Nowy projekt zmienia podejście do zarządzania przelewami burzowymi. Państwa członkowskie mają dążyć do tego, by zrzuty wód burzowych stanowiły jak najmniejszą część ogólnego ładunku ścieków komunalnych, obliczanego dla suchych warunków pogodowych. Docelowo ma to być jedynie 1%. Alternatywnie będzie można wprowadzić zapis o maksymalnej liczbie przelewów (nie więcej niż 20 rocznie) lub objętości ścieków komunalnych.
W nowelizacji dyrektywy ściekowej określono także, do kiedy należy zrealizować ten cel. W przypadku miast o RLM co najmniej 100 000 jest to 31.12.2030 r., a w przypadku mniejszych miast, o RLM do 100 000 – 31.12.2035 r.
Inteligentna komora przelewów burzowych – pełna kontrola nad wodami opadowymi
Z obu przepisów płynie jeden wniosek – warto podjąć działania zmierzające do ograniczenia ładunku ścieków. Ważne, by były to działania systemowe:
- ograniczanie częstości załączeń przelewów burzowych;
- obniżanie stężeń zrzutów burzowych w ogólnym ładunku ścieków;
- retencjonowanie najbardziej zanieczyszczonych ścieków i kierowanie ich do oczyszczalni dopiero po ustaniu opadów;
- stosowanie urządzeń podczyszczających;
- pełne opomiarowanie urządzeń.
W Ecol-Unicon stworzyliśmy rozwiązanie, dzięki któremu wdrożenie tych zmian jest możliwe – i to również w przypadku już istniejących systemów. To inteligentna komora przelewów burzowych.
Jak działa taki mechanizm? Jego podstawą jest ruchoma krawędź przelewowa. Dzięki układowi sterującemu można płynnie regulować jej wysokość. Podnoszenie krawędzi prowadzi do zatrzymania wód opadowych na pewien czas – dzięki temu ich ilość się kumuluje. Formalnie dochodzi wówczas tylko do jednego zrzutu, a nie do kilku. To pozwala utrzymać ich liczbę na dozwolonym poziomie.
Nasze analizy pokazują, że za pomocą inteligentnej komory przelewu burzowego można zmniejszyć liczbę zrzutów nawet o 70%!
Do inteligentnej komory przelewu burzowego można podpiąć także system monitoringu Bumerang Smart. To pozwoli spełnić stawiany przez specustawę odrzańską wymóg dotyczący szczegółowej ewidencji zrzutów burzowych. Monitoring odnotowuje zdarzenia w urządzeniach wodno-kanalizacyjnych, dzięki czemu nie musisz zapisywać ich samodzielnie. Zebrane dane wygenerujesz w postaci przejrzystego raportu.
Jak dobrać inteligentną komorę przelewu burzowego? Instrukcja obsługi kalkulatora Ecol-Unicon
Na koniec jeszcze jedno rozwiązanie, które ułatwi zarządzanie przelewami burzowymi – a przy tym łatwo dostępne i całkowicie bezpłatne. To kalkulator przelewów burzowych Ecol-Unicon. Dlaczego warto skorzystać z tego narzędzia? To sposób na precyzyjne obliczenie opłat za zrzuty czy oszacowanie kosztów modernizacji kanału burzowego.
Przede wszystkim jednak dzięki kalkulatorowi obliczysz realną objętość zrzutów – zapłacisz jedynie za te ścieki, które rzeczywiście zostały odprowadzone do odbiornika.
To tylko część wiedzy, którą przekazaliśmy w ramach webinaru. Chcesz wiedzieć więcej? Posłuchaj: Webinar Smart: Przelewy burzowe w obliczu prawa.